150 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego
W tym roku obchodzimy 150. Rocznicę Powstania Styczniowego- największego powstania narodowego, które ogłoszone zostało manifestem 22 stycznia 1863 roku i skierowane było przeciwko Imperium Rosyjskiemu.
W odpowiedzi na nasilający się ucisk na Polaków ze strony rosyjskiej, Tymczasowy Rząd Narodowy wzywał do walki z zaborcami. Władze rosyjskie w obawie przed ruchem powstańczym zorganizowały pobór do wojska rosyjskiego ludności polskiej, tzw. brankę. W Królestwie Polskim zdania nt. zrywów zbrojnych były podzielone, powstały dwa przeciwstawne obozy: czerwonych – dążących do zainicjowania powstania oraz białych – negujących jego sens.
Powstanie Styczniowe w krótkim czasie objęło Królestwo Polskie, Litwę, Białoruś oraz część Ukrainy. Z militarnego punktu widzenia nie było ono jednak dostatecznie przygotowane. W dniu ogłoszenia zrywu Rząd Narodowy dysponował 20-25 tysiącami spiskowców, realnie rozkazy wypełniło ok. 6 tys. powstańców (co prawda wspieranych przez Polaków z pozostałych zaborów, emigrantów, sojuszników, ich liczba jednak nie mogła przesądzić o powodzeniu powstania). Po stronie rosyjskiej natomiast, do walki stanęło około 100 tysięcy żołnierzy.
W obliczu tak znacznej przewagi Polacy unikali walki otwartej, przyjmując taktykę wojny partyzanckiej. Większe bitwy rozegrały się 17 lutego 1863 roku pod Miechowem, 24 lutego pod Małogoszczą, 17 – 18 marca pod Chrobrzem i Grochowiskami, 8 sierpnia pod Żyrzynem i 17 stycznia 1864 roku pod Lubienią i Iłżą.
Przez cały czas trwania powstania szeregi oddziałów polskich zasiliło ponad 200 tys. ochotników. Stoczono ok. 1200 większych i mniejszych bitew. Jesienią 1863, kiedy ruch znacznie osłabł, próbował go wskrzesić Romuald Traugutt – od 17 września sprawujący władzę dyktatorską (schwytany i stracony 5 sierpnia 1864).
Powstanie zakończyło się wiosną 1864 roku. Tak długi opór możliwy był w ogromnej mierze dzięki dobrze zorganizowanemu polskiemu państwu podziemnemu. Klęska powstania, ogromna liczba poległych (ok. 30 tysięcy)oraz wziętych do niewoli (ok. 40 tys. zesłanych na Sybir) oraz szeroko pojęta rusyfikacja narodu polskiego na długo stłumiły w Polakach nadzieje na odzyskanie niepodległości.
Na podstawie:
http://www.dobroni.pl/wojna,powstanie-styczniowe,265
http://www.bn.org.pl/powstanie/
http://www.powstanie1863.muzeumhistoriikielc.pl/
źródło obrazka: http://torlin.wordpress.com/2012/11/29/polecenie-sluzbowe-dla-badaczy/
