155. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego
155 lat temu – 22 stycznia 1863 roku wybuchło Powstanie Styczniowe - największy w XIX w. polski zryw narodowy.
Przegrana przez Rosję wojna krymska, ukazująca wewnętrzną słabość mocarstwa, rozbudziła w Polakach niepodległościowego ducha. Rozpoczęto przygotowania do powstania, które poprzedzone zostało licznymi manifestacjami. Zryw zaplanowano na wiosnę 1863 roku, jednak wydarzenia przyspieszyła „branka” - pobór do wojska rosyjskiego, obejmująca przede wszystkim młodzież zaangażowaną politycznie. 22 stycznia Tymczasowy Rząd Narodowy wydał manifest wzywający do walki i dekrety o uwłaszczeniu chłopów. Rozpoczęło się Powstanie.
W styczniu 1863 r. serockie lasy były miejscem schronienia dla warszawskich sprzysiężonych zagrożonych branką do carskiej armii. Jeden z takich obozów powstańczych znajdował się w Karolinie. W Serocku stacjonowały oddziały rosyjskie, a mimo to mieszkańcy wspomagali powstańców, m.in. organizując zaopatrzenie oddziałów i szpitali.
Powstanie Styczniowe miało charakter walki partyzanckiej, nie istniała regularna armia polska. Walczący byli źle uzbrojeni, brakowało im przeszkolenia. Ogromna była różnica sił między powstańcami a wojskiem rosyjskim. Późną wiosną i latem 1863, w samym tylko Królestwie, walczyło około 35 tys. powstańców na 145 tys. Rosjan.
W krajach zachodnich wybuch walk spotkał się z sympatią, nie doszło jednak do pomocy militarnej, na którą Polacy liczyli.
Powstanie upadło wiosną 1864 roku, do tego czasu stoczono około 1200 bitew i potyczek, zginęło blisko 20 tys. powstańców. Wykonano prawie 700 wyroków śmierci, około 40 tys. osób skazano na zesłanie, z czego około 20 tys. na Syberię, w tym 4 tys. na katorgę. Rosjanie wzmocnili represje, konfiskowali majątki. Nastąpiła bezwzględna rusyfikacja, zakazano działalności oświatowej i kulturalnej w języku polskim - rosyjski stał się oficjalnym w szkołach i urzędach.
Jednak klęska Powstania nie złamała Polaków, przeciwnie – wzmocniła wewnętrznie.
Powstanie styczniowe wywarło ogromny wpływ na kształtowanie się świadomości narodowej i dążenia niepodległościowe przyszłych pokoleń.
Na zdjęciu: Artur Grottger, Bitwa, grafika z cyklu Polonia, 1863 r.
