Został utworzony w 2004 roku, co określa data ogłoszenia jego Statutu w Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego nr 85 w dniu 13 kwietnia 2004 r. pod poz. 2109. Związek został wpisany do rejestru związków międzygminnych pod poz. 263 z datą 30 marca 2004 r. Aktualnie Związek Gmin Zalewu Zegrzyńskiego funkcjonuje na terenie siedmiu gmin położonych w obrębie dwóch powiatów - legionowskiego i wołomińskiego. Obszarowo zajmuje powierzchnię 628 km2, którą zamieszkuje ponad 126 tys. Mieszkańców. Proces tworzenia Związku Gmin Zalewu Zegrzyńskiego był rozłożony w czasie. Pierwsze próby utworzenia Związku pojawiły się na początku lat dziewięćdziesiątych. Brak planów zagospodarowania przestrzennego, nieuregulowana gospodarka wodno-ściekowa, problemy komunikacyjne, to główne powody dążenia gmin do utworzenia Związku. Inicjatorami tego przedsięwzięcia były gminy Serock, Wieliszew i Nieporęt. Do współpracy zaproszono także m. st. Warszawa. Niestety, z uwagi na opóźnienia ze strony m. st. Warszawa w przygotowaniu dokumentów formalnych Związek nie powstał. Po raz kolejny próbę utworzenia Związku podjęto w maju na konwencie samorządów powiatu legionowskiego. Organizacji podjęło się Miasto Legionowo. Rada Miejska w Legionowie, dnia 21 maja 2003 r., podjęła uchwałę nr VIII/93/2003 o utworzeniu Związku Gmin Zalewu Zegrzyńskiego. Na mocy tej uchwały w skład Związku weszły Legionowo oraz gminy Jabłonna, Nieporęt, Radzymin, Serock i Wieliszew. W październiku 2007 r. do Związku Gmin Zalewu Zegrzyńskiego dołączyła gmina Dąbrówka.
Cele Związku, które są realizowane w oparciu o zasadę „Razem łatwiej" to:
-wspieranie rozwoju gospodarczego przy zachowaniu walorów krajoznawczo-przyrodniczych,
-promocja turystyki i rekreacji na Zalewie Zegrzyńskim i wokół jego brzegów.
Głównym atutem i jednocześnie ogniwem łączącym gminy, od którego niewątpliwie wywodzi się także nazwa Związku, jest Zalew Zegrzyński. Gminy tworzące Związek pragną, poprzez tworzenie odpowiednich warunków i sprzyjającego klimatu, zainteresować inwestorów lokalizacją nowych inwestycji na tym terenie, potrzebne są bowiem nowe miejsca rekreacji zbiorowej, hotele, pensjonaty, obiekty turystyczne i gastronomiczne, szlaki i trasy rowerowe. Z inicjatywy Związku Gmin Zalewu Zegrzyńskiego i m.st. Warszawy od 2008 r. funkcjonuje w sezonie letnim stała żegluga statkami wycieczkowymi Wisłą i Kanałem Żerańskim nad Zalew Zegrzyński, jak również odbywaja sie rejsy po wodach samego Zalewu.
Na obszarze Związku znajduje się wiele cennych zabytków kultury, miejsc pamięci, pól bitewnych, które warto obejrzeć i zapamiętać. Jako przykład można podać Bitwę Warszawską w roku 1920. Na tych terenach żyli i tworzyli dwaj pisarze Cyprian Kamil Norwid, który spędził dzieciństwo i wczesną młodość nieopodal Dąbrówki oraz Jerzy Szaniawski – dramatopisarz prozaik i nowelista, który zamieszkiwał w dworku Szaniawskich w Zegrzynku. Wokół Zalewu biegną piękne, lokalne szlaki turystyczne i trasy rowerowe oraz fragmenty szlaków ponadregionalnych. Posiadają one olbrzymie walory krajobrazowe i powinny zadowolić nawet najbardziej wymagających turystów.
Adres Związku Gmin Zalewu Zegrzyńskiego
ul. Sikorskiego 11,
05-119 Legionowo
tel. 22 764 04 63,
fax. 22 764 04 13
e-mail: zgzz@wp.pl,