Nowy wymiar fotowoltaiki
Miasto i Gmina Serock realizuje wspólnie ze Stowarzyszeniem na rzecz Efektywności im. prof. Krzysztofa Żmijewskiego projekt, którego celem jest wsparcie wdrożenia idei spółdzielni energetycznych na naszym terenie. Jest to odpowiedź na coraz silniej rysujący się trend zainteresowania odnawialnymi źródłami energii. Zamierzamy również w ten sposób skorzystać z możliwości jakie w polskim systemie prawnym dają niedawne nowelizacje ustawy o odnawialnych źródłach energii, które wprowadziły pojęcie Spółdzielni Energetycznych. Spółdzielnie, co do zasady tworzą członkowie społeczności lokalnej. Spółdzielnia jawi się jako szansa na lokalne, tanie i przyjazne środowisku źródło energii elektrycznej dla naszych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. W tym zakresie daje ona podstawy do budowy silnego społeczeństwa w oparciu o własne zasoby, co zawsze powinno być punktem wyjścia podczas jakiejkolwiek dyskusji o samodzielności.
Spółdzielnia energetyczna jako czynnik poprawy konkurencyjności
Dotychczasowe doświadczenia krajów UE pokazują, że rozwój energetyki zmierza w kierunku decentralizacji jej wytwarzania i realizacji inwestycji, które mają na celu zabezpieczenie energetycznych potrzeb społeczności lokalnych. Optymalną formą takiej miejscowej aktywności mogą być spółdzielnie energetyczne. Cieszą się one dużym zaufaniem ludzi, którzy chcą lokalnie współdziałać i inwestować. Jest to również alternatywa dla polityki modernizacji (transformacji) sektora energetycznego, który aktualnie wymaga pilnych inwestycji. Zadaniem spółdzielni energetycznych jest produkcja energii w ośrodkach rozproszonych i konsumpcja tej energii na własne potrzeby spółdzielców (np. lokalnych przedsiębiorców i gospodarstw domowych) reprezentujących gminy miejsko-wiejskie. Jak wykazała praktyka gospodarcza, w wielu regionach UE, w których powstały spółdzielnie energetyczne, w istotny sposób przyczyniły się one do wzrostu zamożności społeczności lokalnych i poprawy jakości życia.
Można w tym miejscu zapytać, jakie korzyści płyną dla społeczności lokalnych z takich inicjatyw? Odpowiadając, są to m.in.: budowanie relacji gospodarczych w ramach wspólnot lokalnych, tworzenie lokalnych miejsc pracy, a także wzrost konkurencyjności lokalnego biznesu.
Mówiąc o lokalnym wymiarze współpracy energetycznej w kontekście spółdzielni energetycznych, stajemy się obecnie świadkami ważnej zmiany jakościowej, tzn. ucząc się na doświadczeniach innych, unikamy tym samym stwierdzenia „mądry Polak po szkodzie”.
Dlaczego warto rozmawiać o spółdzielniach?
Fotowoltaika jest jednym z najprężniej rozwijających się rynków z działu odnawialnych źródeł energii. Cały świat zaczyna się skupiać na OZE z powodu zmian klimatycznych związanych z rosnącą emisją CO2 i trudności instytucjonalnych z realizacji innych niskoemisyjnych źródeł energii. Moduły fotowoltaiczne to źródło czystej energii elektrycznej, stosunkowo proste w montażu i obsłudze, dzięki czemu większość gospodarstw domowych może pozwolić sobie na montaż „prywatnej elektrowni”. Spółdzielnia energetyczna jest następnym krokiem w tym kierunku. Pozwala ona na zagospodarowanie nieatrakcyjnych terenów, znaczne obniżenie kosztów budowy instalacji (względem instalacji na dachu) jak i podłączenia użytkowników, którzy ze względu na architekturę swoich budynków lub rozmiary działek, nie są w stanie zamontować paneli u siebie, lub źródła indywidualne nie pokrywają w pełni własnego zapotrzebowania na energię.
Wybrane zalety i możliwości wynikające z funkcjonowania spółdzielni energetycznych:
- wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i rolnictwa,
- poprawa sytuacji finansowej mieszkańców, przedsiębiorców, rolników i ich rodzin,
- poprawa jakości życia gospodarstw domowych,
- budowanie relacji gospodarczych w ramach wspólnot lokalnych,
- poprawa jakości środowiska naturalnego,
- tworzenie nowych miejsc pracy i kreowanie nowych usług na poziomie lokalnym,
- zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego regionu,
- poprawa wizerunku i atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej terenu,
- wzrost atrakcyjności dla przyszłych inwestorów
Co na to polskie prawo?
Spółdzielnię energetyczną należy rozumieć jako spółdzielnię w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2018 r. poz. 1285 oraz z 2019 r. poz. 730, 1080 i 1100) lub ustawy z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników (Dz. U. poz. 2073), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej
i jej członków, przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej. Mówimy więc o wytwarzaniu i pokrywaniu zapotrzebowania na każde medium energetyczne wytwarzane z odnawialnych źródeł energii.
W celu uzyskania statusu spółdzielni energetycznej spełnić należy następujące kryteria:
- Prowadzić działalność na obszarze gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej lub na obszarze nie więcej niż trzech tego rodzaju gmin bezpośrednio sąsiadujących ze sobą.
- Liczba członków spółdzielni nie może przekroczyć 1000.
- W przypadku wytwarzania energii elektrycznej łączna moc zainstalowana elektryczna wszystkich instalacji OZE nie może przekroczyć 10 MW. Musi umożliwić pokrycie w ciągu roku nie mniej niż 70% potrzeb własnych spółdzielni i jej członków.
- W przypadku wytwarzania ciepła, łączna moc osiągalna cieplna nie może przekroczyć 30 MW.
Podsumowując
Przewidywalnym scenariuszem dalszych działań jest uruchomienie pilotażowej spółdzielni i wytypowanie optymalnej lokalizacji instalacji źródła OZE (fotowoltaicznej) dla jej potrzeb. Przewidujemy że pilotażowa spółdzielnia pozwoli wprowadzić najbardziej efektywne standardy jej funkcjonowania i przyczyni się do rozwoju tej instytucji w skali gminy, służąc tym samym interesom społeczności lokalnej i włączając ją aktywnie w przedsięwzięcie. Wierzymy, że wyniki tej pracy i rzetelna analiza wszystkich argumentów, pomogą Państwu podjąć świadome kroki co do zaangażowania i ewentualnej roli w spółdzielni.
Zapraszamy zainteresowanych do kontaktu.
Referat GP
Tel. 22 782 88 31, 22 782 88 27
Oprac.:
dr Grzegorz Maśloch, mgr Rafał Czaja – Stowarzyszenie na rzecz efektywności
Referat Gospodarki Gruntami, Planowania Przestrzennego i Rozwoju